“Na het overlijden van onze zoon”
Onze zoon Sander was eigenwijs, vroeg volwassen, strijdbaar, intelligent, openhartig, liefdevol, mondig, positief, wilskrachtig, dankbaar en nog zo veel meer. Hij kon en wilde studeren, maar door periodes van ziekte heeft hij drie verschillende studies af moeten breken. Vanaf zijn 18e woonde hij op kamers en hij genoot enorm van het studentenleven. Hij organiseerde in zijn studentenhuis en zijn stamkroeg cocktailparty’s die druk werden bezocht. Het waren absoluut zijn mooiste jaren.
In oktober 2013 heeft Sander een dubbele longtransplantatie ondergaan. Sander heeft ontiegelijk gevochten, maar uiteindelijk zijn de vele complicaties hem bijna twee jaar later fataal geworden.
Op het moment dat wij moesten besluiten om de behandeling te staken, hadden wij sterk het gevoel dat Sander zélf dit besluit al had genomen, en dat hij klaar was met zijn strijd. Hij werd in feite alleen nog door de hart-longmachine in leven gehouden. Wanneer men probeerde de ademhalingsondersteuning af te bouwen, gingen alle alarmen af. En dat terwijl hij alle andere keren dat wij van de medische staf te horen kregen dat wij afscheid van hem moesten nemen, ons op een of andere manier liet weten dat we ons geen zorgen hoefden te maken. Dat, én de wetenschap dat hij er alles aan heeft gedaan om te blijven leven biedt ons nog altijd veel troost.
Kort na zijn overlijden ontving ik onderstaand gedicht van een nichtje in Canada. Deze boodschap raakte me diep, en voelde echt aan als een bericht dat Sander had kunnen schrijven. Ik lees dit nog vaak en voel me er nog altijd door gesterkt.
Mom, He only took my hand
“Last night while I was trying to sleep, my son’s voice I did hear.
I opened my eyes and looked around, but he did not appear.
He said, Mom you’ve got to listen, you’ve got to understand,
God didn’t take me from you Mom. He only took my hand.
When I called out in pain that morning, the instant that I died,
He reached down, took my hand and pulled me to his side.
He pulled me up and saved me from the misery and pain.
My body was hurt so badly inside, I could never be the same.
My search is really over now, I’ve found happiness within.
All the answers of my empty dreams and all that might have been.
I love you so and miss you so, but I will always be nearby.
My body’s gone forever, but my spirit will never die.
And so, you must go on now live one day at a time
Just understand, God did not take me from you …
He only took my hand“.
Wij konden met Sander overal over praten, maar voor mij persoonlijk was het bespreken van een eventueel einde taboe. Toch geloof ik dat wij zijn uitvaart helemaal volgens zijn wens hebben georganiseerd. Sanders beste vrienden hebben ons daarin gesteund, en zij hebben aan de afscheidsdienst een mooie en warme bijdrage geleverd. Het contact met deze vrienden steunt ons nu nog. Zij bezoeken ons regelmatig en nog ieder jaar vieren we met hen samen zijn verjaardag. Sanders vrienden en vriendinnen zijn echt “onze” maatjes geworden. Van tijd tot tijd worden er nog herinneringen opgehaald. Dit is voor ons zo waardevol!
Onze zoektocht naar een bij Sander passende urn duurde lang. Direct na zijn overlijden besloten wij al om een deel van zijn as uit te strooien in zijn geliefde Canada, op een voor hem zeer bijzondere plek, en in aanwezigheid van vele Canadese familieleden. We hebben deze reis in 2016 gemaakt en het werd opnieuw een prachtig afscheid. Uiteindelijk bedacht ik dat TARDIS, de tijdmachine uit Sanders favoriete serie Dr. Who, als urn goed bij hem zou passen. Deze urn heeft een mooi gedenkplekje bij ons gekregen. Het laatste beetje van zijn as hebben we in 2016 uitgestrooid, gelijktijdig met de as van zijn oma, die voor hem altijd zo speciaal is geweest.
Het (be)noemen van de naam van een overledene vind ik erg belangrijk. De eerste tijd werd Sanders naam door mijn familie niet meer genoemd. Ik wist dat zij dit deden om mij te beschermen, maar het maakte me juist erg verdrietig. Door Sanders naam te blijven benoemen blijft hij in ons leven. De herinnering aan hem en het intense contact met hem tijdens zijn leven, maakt ons nog iedere dag trots. Al kunnen we niet meer met hem spreken, hem niet meer zien of knuffelen, hij blijft bij ons horen.
